Oktober: niet alleen de start van de herfst, maar vanuit statistisch oogpunt vaak een donkere maand op de financiële markten. Ook dit jaar werden we bekropen door een gevoel van weltschmerz onder de vorm van een sluimerende maagzweer. Die laatste met dank aan de na-echoënde strenge taal afkomstig uit de cenakels van de centrale banken. Daarbovenop kwam nog een zwarte zwaan. We hebben het dan niet over de Australische fauna-exoot, maar over een onverwachte gebeurtenis die soms in staat is economische modellen te ontwrichten. Op 7 oktober bezorgde de Palestijnse terreurorganisatie Hamas een 9/11-moment aan Israël onder de vorm van een gruwelijke aanval op diens territorium. Ervan uitgaand dat de Israëlische regering samengesteld is uit een allegaartje van rechtse tot zeer rechtse politieke partijen, werd er niet getwijfeld dat het antwoord feller zou uitvallen dan een gemiddeld theekransje.
De volatiliteit op de financiële markten, gemeten door de VIX-index, steeg enkele tientallen procenten, maar bereikte toch geen hoogtepunt. Niettemin is de angst voor een mogelijke escalatie reëel. In dat opzicht is het wel hoopgevend dat de VS ervoor waken om het sjiitische Iran niet in het betoog te betrekken, ondanks hun impliciete steun aan de aanval en de financiering van die andere militie -Hezbollah- uit Libanon. Een open zenuwoorlog met Iran zou leiden tot een explosie van de olieprijs en een nieuwe inflatie-opstoot. Daar zou Rusland, een vriend van Iran op het internationale toneel, garen bij spinnen. Intussen schuifelt het Oekraïnse conflict wat naar de achtergrond. Zelensky krijgt het moeilijker om extra geld van het westen los te weken. Immers, de Amerikaanse politiek wordt nog steeds gegijzeld door enkele radicale Republikeinen die financiële orthodoxie eisen. De financiering van één oorlog ligt al moeilijk waardoor de sluimerende loopgravenoorlog in Oekraïne steeds meer een structureel karakter dreigt te krijgen. Gelukkig hebben we geen slecht karakter, want anders zouden we denken dat Rusland misschien wel het plot van dit zieke schouwspel in het Midden-Oosten heeft ingefluisterd.
Zoals gezegd bleef een sterke stijging van de olieprijs uit. Goed voor de inflatiecijfers, want het nieuws dat de voorzitters van de Europese en Amerikaanse centrale banken de rente langere tijd op een hoog niveau zullen houden, heeft zowel op de obligatie- als de aandelenmarkten hetzelfde effect als een koude douche op een slapende kater. De Europese inflatie daalde over oktober naar 2,9% wat een zeer bemoedigend cijfer was. In de VS kennen we momenteel enkel het cijfer over september en die strandde op een slechter dan verwachte 3,7%. De Amerikaanse rentes bleven sinds de boodschap van Powell verder stijgen tot even boven 5% om tegen het einde van de maand af te zwakken. De economie blijft het er uitzonderlijk goed doen en tikte over het derde kwartaal van 2023 een geannualiseerde BBP-groei van 4,9% aan. Dit sterke resultaat werd onderstreept door beter dan verwachte bedrijfsresultaten over het derde kwartaal. Toch gaan de meeste waarnemers uit van een groeivertraging voor de komende kwartalen. Dit zou op zijn beurt de inflatie verder doen afkoelen.
De Euro Stoxx 50 liet 2,72% liggen. De Amerikaanse graadmeters S&P500 en Nasdaq Composite koelden respectievelijk 2,20% en 2,08% af. Het einde van de maand bracht een licht herstel met zich mee.
