Wanneer een storm dreigt, ga je best onmiddellijk schuilen en meet je erna de schade op. De maand april startte bijzonder stormachtig op de financiële markten dankzij Trump’s clowneske tuinfeest. Voor een publiek van enkele getrouwen en de verzamelde pers kondigde hij ‘Liberation Day’ af. Liberation om importtarieven aan elke handelspartner op te leggen. Het heeft wat weg van een kruistocht die losjes gebaseerd is op economische ideeën die al 100 jaar stof liggen te vergaren op de vuilnisbelt van de geschiedenis. Het effect van de aankondiging sloeg alvast in als een bom. In enkele dagen tijd doken de markten diep in het rood en steeg de VIX-index (ook wel de nervositeitsbarometer genoemd), van 21,51 naar 52,33.
Zoals het een goede crisis betaamt, probeerde de pers ons opnieuw de nodige apocalyptische gevoelens aan te praten. Beschouwen we de schade achteraf, dan zien we dat de S&P500, de Nasdaq Composite en de Euro Stoxx 500 in april respectievelijk 1,33%, 3,92% en 0,7% hebben gewonnen.
Beleggers lijken meer en meer uit te gaan van een positieve afloop. Niettemin was (is) de dreiging reëel: 70 jaar globalisering kan je niet zomaar ontwarren zonder diep in het economische vlees te snijden en diepe wonden na te laten. Gelukkig lijkt het er steeds meer op dat we naar een klassiek Trump-spektakel kijken: een baldadig mengsel van verbale stoerdoenerij en platte dreigementen. Toch is Trump niet immuun voor de reactie van de markten, want een stijgende Amerikaanse lange termijnrente was niet datgene wat hij had verwacht. Die stijging dwong hem tot een U-bocht waar elke Formule1-piloot van droomt: op 9 april besloot hij de markt te kalmeren door alle tarieven gedurende 90 dagen (behalve die voor China) op 10% te plaatsen en zo de handelsgesprekken meer kans te geven.
Er lijkt voorlopig weinig uit te lekken over het verloop van de gesprekken, maar met importtarieven tot 145% voor Chinese goederen, lijkt het steeds duidelijker dat de dreiging om een handelsoorlog op te starten, vooral wordt ingegeven om de groeiambities van China te temperen en de tweespalt die het land wereldwijd veroorzaakt te verhinderen. Tot op dit niveau is dit zelfs een nobel doel, maar de manier waarop deze strijd gevoerd wordt is dat volgens ons niet. De grote ego’s van zowel Trump als Xi Jinping beletten hen intussen om als eerste het initiatief te nemen tot het opstarten van bilaterale gesprekken. Xi Jinping ziet intussen de gelegenheid schoon om de VS als een onbetrouwbare handelspartner in de verf te zetten en nieuwe deals te sluiten. Begrijpelijk, maar we hopen dat Europa hier met een voldoende kritische blik naar kijkt. Ook al is de VS momenteel vrij onvoorspelbaar, toch lijkt het ons absoluut not done om toe te geven aan de Chinese sirenezang.
Trump zal moeten kiezen: zet hij door dan brengt hij de dollar als globale reservemunt in gevaar. Gaat hij voor het compromis, dan kan hij uit deze ongemakkelijke situatie stappen en zich op de borst kloppen met de enkele deals die hij ongetwijfeld zal binnenhalen. Wij gokken op het tweede scenario net omdat de financiële markt hem hiertoe zal dwingen.
Intussen hebben Amerikaanse bedrijven en consumenten geanticipeerd op de heffingen door massaal goederen te importeren. Het gevolg is dat het Amerikaanse BBP over het eerste kwartaal met 0,3% daalde en de dollar sinds begin dit jaar 10% van zijn waarde verloor ten opzichte van de euro. Een pijnlijke situatie voor Europese beleggers die inspeelden op het ‘Amerikaanse exceptionalisme’. Intussen leggen de meeste bedrijven behoorlijke resultaten neer over het eerste kwartaal, maar tasten ze in het duister wat de nabije toekomst betreft. Prognoses worden aan de lopende band geschrapt of onder voorbehoud geplaatst.
Ondanks de voorsprong die beleggers nemen, behoort een verlenging van de huidige 90-daagse pauze tot de mogelijkheden. We zien het liever niet gebeuren omdat het de EU kan verleiden tot het nemen van tegenmaatregelen. De aanhoudende onzekerheid dreigt uit te monden in een lange periode van stagflatie voor de VS. Stagflatie is de mix van lage tot negatieve groei in combinatie met stijgende inflatie. We hopen dat Trump’s lijfarts de moed heeft om een stemmingsstabilisator genre lithium voor te schrijven. De wereldeconomie kan er maar wel bij varen.
