…maar het rijmt wel. De laatste weken waanden we ons eventjes opnieuw in 2008, het jaar waarin de banksector een hold-up pleegde op de reële economie en van een ‘goede huisvaderbelegging’ naar toxisch afval promoveerde. Vijftien jaar later zien we dat het vooral de Europese Unie is die deze crisis aangreep om de banksector veiliger te maken. Onze vrienden aan de overkant van de plas zijn daarentegen altijd gevoeliger geweest voor een ‘laisser faire’-mentaliteit, een onderdeel van hun historische ‘Sturm und Drang’ richting wild kapitalisme. De banksector is er bovendien ook behoorlijk versnipperd en tal van (vooral kleinere) banken beschikken niet over voldoende kapitaalbuffers om een stevige storm te doorstaan. Een herschikking dringt zich op, zeker in het licht van de recente renteverhogingen die minder efficiënt ingedekte banken als een baksteen op de maag dreigen te liggen.
Van wanbeleid…
Het probleem startte bij enkele nichebanken. We belichten de meest relevante: Silicon Valley Bank. Wat balansgrootte betreft nummer zestien binnen de Amerikaanse bankensector en dus niet meteen een zielig muurbloempje. Als financier van heel wat startende technologiebedrijven, koos Silicon Valley Bank om heel wat van hun deposito’s in langlopend overheidspapier te beleggen. Door de snelle rentestijgingen daalde dit papier aanzienlijk in waarde. De laatste weken werd er bovendien veel geld opgevraagd waardoor het bedrijf genoodzaakt was dit overheidspapier te verkopen en hierop een verlies van 1,8 miljard dollar te boeken. Er werd een poging gedaan om dit verlies te milderen via een kapitaalverhoging. Dit alarmeerde beleggers die de vlucht vooruit kozen. De Amerikaanse overheid haastte zich om de deposito’s van klanten te vrijwaren. Silicon Valley Bank is gelukkig een gespecialiseerde speler met weinig verwevenheid in de mondiale bankensector.
Wat betekent dit? Eerst en vooral dat er een zeer slecht beleid werd gevoerd binnen de bank zelf. Deposito’s kun je maar beperkt beleggen in langlopend overheidspapier. Geld kan immers elk moment opgevraagd worden en wanneer je dan rentegevoelig papier dient te verkopen, dreigen de problemen zich op te stapelen. Van fraude is hier geen sprake, maar wel van geklungel. Ten tweede, waarom werd er zoveel geld opgevraagd? Zitten startende technologiebedrijven met een probleem door de renteverhogingen of proberen ze vooral kleinere overnames te financieren? Het betreft hier niet de grote techspelers die baden in een overvloed aan cash, maar wel de ‘kleinere’ spelers. Geliefd bij beursgenoteerde holdings à la Sofina die graag participaties nemen binnen deze bedrijven.
…tot de val van een ‘oude stoute’.
Het moet gezegd: Europese banken hebben een sterkere solvabiliteit dan hun Amerikaanse sectorgenoten.
Toch was het op het vasteland ook geen pretje. De regeling rond Silicon Valley Bank was nog niet koud, of het virus verspreidde zich naar een bank die de laatste jaren vooral in het nieuws kwam met schandalen. Het Zwitserse Credit Suisse boekte over 2022 een groot verlies en raakte eveneens in het oog van de storm. Probleem: Credit Suisse is wel degelijk een systeembank die bij een slechte faillissementsafwikkeling een domino-effect teweeg kan brengen bij andere banken. Significante koersdalingen en een bank run later, werd in een weekend tijd een huwelijk geforceerd met die andere Zwitserse speler, UBS. We hebben begrip voor de aartsmoeilijke onderhandelingen. Die verlopen in een razend tempo om een verdere besmetting van wantrouwen tegen te gaan. Toch laat het een wrange smaak na om te weten dat de aandeelhouders bij Credit Suisse nog een habbekrats voor hun papier ontvangen, terwijl een deel van de obligaties waardeloos worden. De wereld op zijn kop. Een elektrische schok werd door het ruggenmerg van de obligatiemarkt gezonden. Zwitserland dreigt de komende jaren de paria van de obligatiemarkt te worden. De ECB haastte zich om te verklaren dat zij het net omgekeerd zouden doen. Eerst de aandeelhouders door de zure appel laten bijten en pas daarna de obligatiehouders, ook al betreft het hier obligaties die extra risico’s bevatten. Zoals je het kan lezen in het boek ‘de financiële markten voor dummies’. De winnaar voor de komende jaren zal hier ongetwijfeld de juridische sector zijn, die reeds bezig is de messen te wetten.
Het klassieke schema is dat bankenstress werkt als een dominospel. De volgende in de rij die geviseerd werd was (is?) Deutsche Bank. Deze reus werd door zijn gigantische zakenbankdivisie in het verleden het onderwerp van wantrouwen. Het aanstellen van CEO Sewing in 2018 bracht een wind van verandering. Hij wenste terug de focus op het veiligere retailbankieren te leggen. Vijf jaar later zien we dat dit lukt, ook al is het geen proces dat je op een drafje kan afwerken. De laatste jaarwinsten toonden alvast een zeer mooie rendabiliteit. Maar toch. Op 24 maart werd Deutsche Bank tijdens de ochtend- en middaghandel in het vizier genomen, maar tijdens het slot wist het zijn verliezen te milderen.
Keep cool and carry on.
Komt er een nieuwe bankencrisis? Dat hangt grotendeels van het menselijk gedrag af die zijn vertrouwen in deze sector dient te behouden. Volgens ons is er zeker geen reden tot paniek en zien we dit als een voorbijgaand fenomeen. Een infarct zoals in 2008 kan en mag het zeker niet worden. Het eerste wat men dient te doen is kalmte creëren. Wat helpt er niet om de kalmte te bewaren? Het opjagen van consumenten via schreeuwerige krantenkoppen en het pleidooi van enkele ‘heldere’ economen om depositohouders mee het bad in te trekken wanneer een bank kopje onder gaat. Zo creëer je geen vertrouwen, maar een immer terugkerende golf van bankencrisissen. Of vindt u het kies dat Joe Modaal of Jan Janssens rekening moet houden met het feit of zijn geld wel veilig is bij een bank? We hopen dan ook dat de VS onder monde van minister Yellen de deposito’s volledig waarborgt. Dit lijkt ons de sleutel te zijn om de rust voorgoed te doen weerkeren. Hou dus rekening met extra beweeglijkheid in de komende maand tot de bedrijfsresultaten van de financiële sector meer duidelijkheid zullen brengen.
Matthias Vandezande
