De gemiddelde mens heeft behoefte aan een zekere structuur in zijn leven. Een nieuw jaarbegin is dan ook voor velen een zuiveringsritueel in een poging gezonder te leven. We trekken in horde naar de fitness om ons verrijkt BMI richting armoedegrens te pompen, we zweren Bacchus af en omarmen Vittel of we plannen een aanslag op onze lokale frituur. Leuk, ook al lijden veel van die goede pogingen na één of twee weken schipbreuk op een strand van makkelijk je-m’en-foutisme.
Op de financiële markten een gelijkaardig beeld. Een nieuw jaar brengt catharsis en helpt het vorige door te spoelen. 2022 werd in onverschillige malaise afgesloten, maar 2023 bracht meteen een vliegende start. Eentje die we niet lineair kunnen doortrekken over het ganse jaar, maar volgens ons ook niet zal stranden in desillusie. Reden is de inflatie die gestaag aan het dalen is en de hoop op slechts een milde of zelfs geen recessie.
Toch zijn alle actoren het hier niet over eens. Vooral de Federal Reserve roert zich bij monde van voorzitter Powell. Hij waarschuwt dat een marktrally ongepast is gezien de omstandigheden. Nochtans zou hij als eerste moeten weten dat markten vooruit lopen en de VS door zijn rijke aandelencultuur historisch altijd duurder is geweest dan Europa.
Toch mogen we een volatiel jaar verwachten door slechter dan verwachte bedrijfsresultaten en inflatiecijfers die af en toe wel eens slechter kunnen uitvallen dan de rigide verwachtingen van het economistenheir. De beste weg terug naar boven is immers hobbelig. Hoewel het mij even onbekend is als zuinigheid en goed beheer voor onze Belgische politici, waag ik me toch aan een vergelijking met een wielerwedstrijd. Een bergrit is voor de meeste sportfans boeiender dan een vlakke rit.
Waar de markt momenteel (nog) niet bij stilstaat is het schuldplafond in de VS dat vroeger dan verwacht bereikt werd. Op donderdag 19 januari om precies te zijn. Tot voor de opkomst van de Tea Party, de radicaal-conservatieve vleugel van de Republikeinen, was de toestemming om te verhogen geen probleem. Sinds 2011 werd het een ander verhaal. Onder druk van de Tea Party-adepten weigerden de Republikeinen het plafond op te trekken waardoor de VS in wanbetaling ging. Op 6 augustus van dat jaar kreeg de VS een bolwassing in de vorm van een ratingverlaging voor zijn krediet. Meteen daalde de S&P 500 na het weekend op 8 augustus met een duivels percentage van 6,66%.
De vorige verhoging werd medio december 2021 goedgekeurd en lag op 31,4 biljoen dollar. 31,4 met twaalf nullen ofte 120% van het BBP. Het vorige plafond lag op 28,9 biljoen dollar. Dat betekent dat de VS in 13 maanden tijd extra schulden heeft gecreëerd ter waarde van 2,5 met twaalf nullen. Het kost met andere woorden nogal wat om de politieman van de wereld te spelen. Dit keer belooft het ook al geen wandeling in het park te worden. Dit viel af te leiden aan de moeilijke aanstelling van republikein Kevin McCarthy als voorzitter van het huis van afgevaardigden eind vorig jaar. Een kleine minderheid republikeinen probeerde te verhinderen dat deze ‘gematigde’ republikein het zitje kon inpalmen en schoof eigen kandidaten naar voor. Enkele beloftes aan deze minderheidsgroep deed deze laatste toch overstag gaan. Hieronder ook de toezegging dat de verhoging van het schuldplafond niet zomaar zou goedgekeurd worden zonder bijkomende besparingen. Het gevaar bestaat dat de harde opstelling van de Republikeinen opnieuw tot een impasse kan leiden die eerder thuis hoort in een derde wereldland. De toenemende politieke polarisatie deint zich uit en wordt een zichtbaar probleem in het wilde westen over de grote plas.
Kredietmarkten roeren zich de laatste jaren feller. Covid heeft de begrotingsbalansen van heel wat landen doen opzwellen tot watermeloenen. Herinner u de reactie van de markt vorig jaar op het klungelige werk van Liz Truss, het waterhoentje dat tien dagen premier van het Verenigd Koninkrijk werd. De kredietmarkt heeft er uiteindelijk voor gezorgd dat haar begrotingsplan opzij werd geschoven en zij pas op de plaats mocht maken voor huidig premier Rishi Sunak.
Inflatiecijfers, een eventuele recessie en explosieve begrotingscijfers zullen op tijd en stond de zenuwen van beleggers op de proef stellen dit jaar. Een beetje rock ’n roll, maar met een happy end.
Matthias Vandezande
