(onderstaand artikel verscheen in het aprilnummer van Beste Belegger, het lijfblad van de Vlaamse Federatie van Beleggers; https://vfb.be)

In een niet zo’n ver verleden waren er mensen die met plezier de dienstverlening van de NMBS gebruikten. U dient even te slikken? Geen probleem. We dienen er wel bij te vermelden dat het dan over één specifieke route ging, namelijk die tussen Brussel en Luxemburg. Die werd ook bekend onder de illustere bijnaam ‘couponnetjestrein.’
Decennialang parkeerden al dan niet vermogende Belgen geld op Luxemburgse rekeningen omdat het fiscaal een stuk gunstiger was. Mensen spoorden éénmaal per jaar een dagje naar Luxemburg en gebruikten een deel van de opbrengsten om zich in de betere restaurants te trakteren op een maaltijd die kenmerken van een orgie vertoonde. Met een indigestie keerden ze ofwel huiswaarts ofwel naar de dichtstbijzijnde spoeddienst om de maag leeg te pompen.
Het duurde minstens veertig jaar vooraleer de Belgische fiscus voldoende weet had van die praktijken. Onze Belgische banken waren beter op de hoogte, want sommige kochten zich in het Luxemburgse bankenlandschap in. Uiteraard was België daarmee niet opgezet. Vanaf 2005 startte men een fiscale amnestieronde. Zondaars die het boetekleed aantrokken, kregen in ruil voor het betalen van hun belastingen en een boete een regularisatieattest, waardoor het geld opnieuw naar België getransfereerd kon worden. Degenen die in de boosheid volhardden, konden hun geld niet zomaar opnieuw naar eigen land verhuizen. De regularisatie veroorzaakte enige opschudding op de oppositiebanken, maar het was wel een handig middeltje om de grote geldhonger van de Belgische overheid te stillen. Het stopte trouwens niet met één ronde.

Het begin van de verandering.

Sinds de publicatie in 2006 van de Europese richtlijn rond vrije dienstverlening kan een Europese cliënt vrij zijn verzekeringscontract kiezen in elk land van de Europese Unie. Luxemburg greep die kans aan om zijn expertise als tweede grootste fondsencentrum ter wereld te consolideren en volledige openheid te verlenen inzake fiscaliteit naar andere lidstaten toe. Informatie tussen de verzekeringsmaatschappijen en de overheid wordt uitgewisseld via de Common Reporting Standard of CRS, een standaard voor de uitwisseling van financiële informatie tussen belastingdiensten. Als u een buitenlandse levensverzekering bezit, dient u dat aan te kruisen in uw belastingaangifte. Ook al weet de fiscus dat, dan nog wordt een belegger verwacht dat te doen om elke argwaan weg te nemen.
Sinds de Europese richtlijn is Luxemburg heiliger dan de paus. Nieuwe contracten die in Luxemburg starten, worden secuur gescreend. De oorsprong van de gelden moet worden aangetoond om te bewijzen dat het geen dubieuze of criminele oorsprong heeft. We staven dat met een voorbeeld. Stel, je hebt een kassierster die bij Delhaize werkt en een plastisch chirurg. Beiden zijn 50 jaar oud en elk van hen wil 750 000 euro beleggen. Bij de kassierster zal men ongetwijfeld vragen hoe ze haar vermogen heeft opgebouwd. Zoals iedereen wel weet, is de kans om een dergelijke som in deze functie op te bouwen eerder klein. Bij een plastisch chirurg ligt dat anders.
Inkomensverschillen zijn een realiteit waar je niet omheen kan. Indien de kassierster het geld via een erfenis heeft verkregen, dan is het aanleveren van de erfenisdocumenten voldoende om het dossier op te maken. Kan zij dat niet aantonen, dan zal Luxemburg dat geld niet meer aanvaarden. Het risico om geld van een dubieuze oorsprong aan te trekken, willen verzekeringsmaatschappijen niet meer lopen.

De levensverzekering: fiscaal vaak gunstiger

Levensverzekeringen, of ze nu het Belgische of Luxemburgse model volgen, bieden enkele voordelen ten opzichte van een gewone beleggingsportefeuille. In ruil voor een belasting van 2 procent op uw premie ben je bevrijd van roerende voorheffing. Bij kapitalisatiefondsen betekent dat dat je de uitstaptaks van 1,32 procent vermijdt, maar nog belangrijker: de eliminatie van de Reynderstaks.
De Reynderstaks is zowel ontransparant als geniepig, een beetje de afspiegeling van de persoon wiens naam de taks draagt. De schatkist roomt onder die belasting 30 procent af van de meerwaarde die u uit obligaties haalt. Vooral in tijden van rentedalingen kunnen langlopende obligaties in een fonds heel wat winst opleveren. Mensen die gemengde of obligatiefondsen verkopen in een beleggingsportefeuille, kunnen daardoor een zeer onaangename verrassing oplopen. De Reynderstaks is in staat om een groot deel van je winsten af te romen en dat is extra sneu omdat het vooral defensieve beleggers treft. Met een levensverzekering ben je dankzij de verzekeringstaks vrijgesteld van die heffingen en kan je bovendien op een goedkopere manier uw fondsen wijzigen zonder instapkosten of belastingen te betalen. Levensverzekeringen worden daarnaast ook gebruikt om toekomstige successielasten te milderen via technieken als het spiegelcontract of generation skipping. Bovenstaande voordelen krijg je dus, onafhankelijk van het feit of je voor het Belgische als het Luxemburgse model opteert.

Luxemburg: een andere aanpak

Luxemburg is een ministaat met een ijzersterke juridische expertise inzake fiscaliteit. Na de Verenigde Staten, is Luxemburg geëvolueerd tot het grootste fondsencentrum ter wereld. De belastingen liggen er laag en met een schuldgraad van 23 procent van het bbp (bruto binnenlands product) is het één van de meest kredietwaardige staten ter wereld. De financiële sector wordt er gekoesterd omdat ze Luxemburg heel wat oplevert. Quid pro quo of ‘voor wat hoort wat:’ de hele fondsenindustrie brengt Luxemburg welvaart en in ruil geeft Luxemburg de belegger in een levensverzekering een stevige bescherming.
In Luxemburg geldt immers het principe van de veiligheidsdriehoek. Die is gebaseerd op een strikte scheiding tussen enerzijds de activa van de verzekeringnemer (de klant) en anderzijds die van de verzekeraar (de verzekeringsmaatschappij) en de depositobank waarop de premies gestort worden. Het Commissariat aux Assurances (CAA), de Luxemburgse toezichthouder voor verzekeraars, spiedt met een haviksoog naar inbreuken op de toepassing van dat principe. In geval van wanbetaling of wanbeheer door de verzekeringsmaatschappij, krijgen de verzekeringnemers een volledige bescherming op hun geld. In België en heel wat andere landen is gebleken dat de activa van (kleinere tot middelgrote) spelers geen absolute bescherming genieten. Enkel grootbanken worden met noodkredieten beschermd om besmetting van de reële economie te vermijden wanneer ze omvallen. Niet enkel wat veiligheid betreft, maar ook inhoudelijk zijn er grote verschillen met de traditionele Belgische aanpak. Zo heb je in Luxemburg vaak de keuze om de verzekeringstaks over meerdere jaren uit te smeren, terwijl hij in België meteen verrekend wordt met je gestorte premie. Maar er is meer. Via Luxemburg krijgt een belegger toegang tot honderden originele fondsen waarvan vele tot de best gequoteerde behoren op de ratingsite Morningstar. Bij uw bank krijgt u meestal de eigen producten omdat die hen de meeste winst opleveren. U krijgt slechts zelden de behaalde sterren te zien, terwijl dat wel veel zegt over de over- of onderprestatie van uw fonds ten opzichte van de rest van de klas.
Op die manier is een ongebonden verzekeringsmakelaar ook echt onafhankelijk. Hij combineert voor u verschillende beleggingsvisies tot een coherente portefeuille. Verschillende visies op de financiële markten verhogen immers de veiligheid van uw portefeuille. Uiteindelijk heeft niemand de volledige waarheid in pacht. Bovendien beleg je in Luxemburg via uw tak23-contract rechtstreeks in de fondsen. In België krijgt u een herverpakte versie. Die herverpakking doet de beheerskosten (die meteen in de koersen van de fondsen worden verrekend) stijgen. Dat zorgt ervoor dat een herverpakte versie aan het einde van het jaar altijd minder gestegen of meer gedaald is dan de originele versie. In Luxemburg wordt de herverpakking vervangen door poliskosten die geafficheerd worden. U betaalt een vooraf afgesproken percentage, maar weet ook meteen waar u aan toe bent. Het is met andere woorden een stuk transparanter. Vaak is uw verzekeringsmakelaar ook wat instapkosten betreft een stuk goedkoper dan de klassieke financiële instelling. Verschillende onder hen rekenen zelfs geen instapkosten aan, terwijl je bij traditionele spelers vaak tot 3 procent of meer betaalt. Samen met de onmiddellijke afrekening van de verzekeringstaks, betekent dat dat u meteen met een korting start, weliswaar niet in uw voordeel. Hebt u heel wat te beleggen, dan verkiezen heel wat vermogende Belgen private banking. Ook daar zien we dat de kosten zeer hoog kunnen oplopen. Die kosten zitten verborgen in verschillende lagen in uw portefeuille. Wenst u een groot bedrag te beleggen, maar houdt u van transparantie en lagere kosten? Dan kan u via uw verzekeringsmakelaar die het Luxemburgse model hanteert, terecht voor een fonds dedié. De levensverzekering wordt dan niet louter opgevuld met fondsen, maar ook individuele aandelen, moeilijker te verkrijgen institutionele obligaties of een eventuele optiestructuur kunnen een plaats vinden. De beheerder wordt in samenspraak met uw verzekeringsmakelaar gekozen.

Ook voor gewone beleggers

Jammer genoeg zijn de banken niet volledig open wanneer het gaat over de verschillende voordelen om in Luxemburg te beleggen. Minder vermogende klanten wordt het vaak afgeraden. Begrijpelijk wil men u als klant behouden. Maar er zit toch een angel in het hele systeem. De gewone belegger met een modaal te beleggen bedrag moet het dan doen met een levensverzekering bestaande uit een beperkt aanbod aan ontransparante producten die bovendien duurder herverpakt worden.
Alleen voor zeer vermogende klanten zijn er oplossingen en wordt het systeem niet afgeraden. Zij kunnen dan opeens terecht in de Luxemburgse afdeling van de grootbank. We spreken hier over een beleggingscapaciteit van ettelijke miljoenen euro’s. Gelukkig ben ik gezegend met een zacht karakter, anders zou ik hen enige hypocrisie durven te verwijten.

Matthias Vandezande